شی جین پینگ کیست؟ | ۱۳ سال در رأس هرم قدرت چین مدرن
رویداد۲۴ | اخیراً پس از یک دوره تنشهای تعرفهای و اعمال محدودیتهای صادراتی میان چین و آمریکا، شینهوا، خبرگزاری چین خبر از گفتگوی رئیس جمهور دو کشور داده است. ترامپ همچنین اعلام کرد به زودی به چین سفر خواهد کرد.
شی جینپینگ، رئیسجمهور کنونی جمهوری خلق چین و دبیرکل حزب کمونیست این کشور، از چهرههای تأثیرگذار سیاسی در جهان معاصر است که از سال ۲۰۱۲ تاکنون در رأس هرم قدرت چین قرار دارد. او با سابقهای زیاد در فعالیتهای سیاسی، طی سالها پلههای ترقی در ساختار پیچیده حزب کمونیست را پیمود و با تمرکز بر توسعه اقتصادی و تقویت نقش بینالمللی چین، خود را به عنوان یکی از قدرتمندترین رهبران تاریخ معاصر این کشور تثبیت کرد. از حضورش در دورهای دشوار در روستاهای چین در دوران انقلاب فرهنگی، تا سفرهای بینالمللیاش به عنوان معاون رئیسجمهور، مسیر زندگی شی جینپینگ تصویری از تعهد، اقتدار و استراتژی سیاسی است.
او پیش از رسیدن به مقام ریاستجمهوری در سال ۲۰۱۳، به عنوان معاون رئیسجمهور و همچنین فرماندار استانهای مهمی همچون فوجیان و ژجیانگ فعالیت کرده بود. با آغاز ریاستجمهوری، یکی از نخستین اقدامات مهمش راهاندازی کارزار سراسری مبارزه با فساد بود که در قالب آن هزاران مقام فاسد از جمله ردههای بالای حکومتی، محاکمه و برکنار شدند که در همان زمان نیز درباره سیاسی بودن این برکناریها شبهاتی وجود داشت. شی نه تنها در عرصه داخلی چهرهای مقتدر به شمار میرود، بلکه در سیاست خارجی نیز با طرحهایی همچون «یک کمربند، یک راه» سعی کرد موقعیت ژئوپولیتیکی چین را در جهان ارتقا دهد و نقش سنتی قدرتهای غربی را به چالش بکشد.
بیشتر بخوانید: چالشهایی که «شی جین پینگ» را نگران میکند! | نگرانیهای چین از دور دوم ریاست جمهوری ترامپ چیست؟
حضور شی جین پینگ در رأس قدرت با تغییرات بنیادینی در ساختار سیاسی چین همراه شد. در سال ۲۰۱۸، با اصلاح قانون اساسی کشور، محدودیت دوره ریاستجمهوری لغو شد؛ اقدامی که امکان تداوم حکومت او برای سالهای آینده را فراهم کرد. افزون بر این، تفکر و ایدئولوژی شی به نام «اندیشه شی جینپینگ درباره سوسیالیسم با ویژگیهای چینی در عصر جدید» در قانون اساسی حزب کمونیست و سپس قانون اساسی کشور ثبت شد؛ افتخاری که پیش از او تنها به مائو تسهتونگ تعلق داشت.
کودکی شی جینپینگ در سایه قدرت و انقلاب
شی جینپینگ در ۱۵ ژوئن ۱۹۵۳ در پکن به دنیا آمد. او فرزند شی جونگشون، یکی از مبارزان اولیه حزب کمونیست چین و معاون نخستوزیر سابق کشور بود. خانواده شی از طبقه نخبه حاکم محسوب میشدند، اما دوران خوش کودکی او دیری نپایید. با آغاز انقلاب فرهنگی در سال ۱۹۶۶، پدرش مورد غضب مائو تسهتونگ قرار گرفت و به حاشیه رانده شد. خود شی نیز در ۱۶ سالگی به عنوان بخشی از سیاست بازآموزی جوانان، به مناطق روستایی استان شاآنشی فرستاده شد تا به عنوان کارگر ساده در یک کمون کشاورزی فعالیت کند.
همین تجربه زندگی در کنار دهقانان روستایی، که در آن زمان برای فرزندان نخبگان به نوعی مجازات تلقی میشد، تأثیر عمیقی بر شخصیت و آینده سیاسی او گذاشت. ارتباط نزدیک با مردم روستا و شناخت مستقیم از دشواریهای زندگی طبقات پایین جامعه، به شی کمک کرد تا در سالهای بعد جایگاه ویژهای در میان مردم و حزب به دست آورد.
ورود شی جینپینگ به حزب و آغاز کار سیاسی
شی جینپینگ در سال ۱۹۷۴ به عضویت حزب کمونیست چین درآمد و در همان زمان به عنوان دبیر شاخهای از حزب در محل خدمتش انتخاب شد. او یک سال بعد وارد دانشگاه معتبر تسینگهوا در پکن شد و مهندسی شیمی خواند. پس از فارغالتحصیلی در سال ۱۹۷۹، به مدت سه سال به عنوان دستیار گنگ بیاو، معاون نخستوزیر وقت و وزیر دفاع، در دولت مرکزی مشغول به کار شد.
در سال ۱۹۸۲ تصمیم گرفت به جای ماندن در ساختار بوروکراتیک پکن، به استانهای محلی برود و از ردههای پایینتری کار را آغاز کند؛ حرکتی که در فرهنگ سیاسی چین نشانه وفاداری به حزب و آمادگی برای رشد تدریجی در سلسلهمراتب قدرت است. او در استانهای هبئی، فوجیان و ژجیانگ خدمت کرد و در هر پست، با تمرکز بر توسعه اقتصادی و اصلاح ساختار صنعتی، توجه مرکز را به خود جلب کرد. در این دوران، شی با پنگ لییوان، خواننده معروف فولکلور چین، ازدواج کرد که این پیوند نیز به محبوبیت عمومیاش افزود.
صعود سریع شی جینپینگ به رأس قدرت
در سال ۲۰۰۷، پس از بروز رسوایی مالی در رهبری شانگهای، شی به عنوان دبیر حزب در این شهر منصوب شد و خیلی زود توانست چهرهای کارآمد و وفادار به ساختار حزب از خود نشان دهد. همان سال به عضویت کمیته دائمی دفتر سیاسی حزب کمونیست (پولیتبورو) درآمد که بالاترین نهاد تصمیمگیری کشور است. در سال ۲۰۰۸ به عنوان معاون رئیسجمهور چین انتخاب شد و طی این دوره سفرهای دیپلماتیک متعددی به اروپا، آسیا، آمریکا و آمریکای لاتین داشت.
در سال ۲۰۱۲، با کنارهگیری هو جینتائو از دبیرکلی حزب، شی جینپینگ به عنوان جانشین او انتخاب شد. یک سال بعد، در مارس ۲۰۱۳، به طور رسمی رئیسجمهور جمهوری خلق چین شد و همزمان ریاست کمیسیون نظامی مرکزی را نیز بر عهده گرفت.
تثبیت قدرت شی جینپینگ
شی جینپینگ در سالهای نخست زمامداری خود با راهاندازی کارزار گسترده ضدفساد، هزاران مقام بلندپایه و پاییندست را از سیستم حکومتی حذف کرد؛ اقدامی که هم اعتماد عمومی را افزایش داد و هم بسیاری از رقبای بالقوه سیاسیاش را از میان برداشت. او همچنین بر تقویت «حاکمیت قانون» و توسعه مدل «سوسیالیسم چینی» تأکید کرد.
در عرصه سیاست خارجی، شی با طرح ابتکاری «یک کمربند، یک راه»، تلاش کرد چین را به محور شبکهای عظیم از همکاریهای اقتصادی، زیرساختی و تجاری تبدیل کند که آسیا، اروپا و آفریقا را به هم متصل میکند. همزمان، در موضوعاتی، چون دریای جنوبی چین نیز مواضعی سرسختانه اتخاذ کرد و چهرهای از چین مقتدر و بدون تساهل را به نمایش گذاشت.
رهبری مادامالعمر؟
در سال ۲۰۱۸، مجلس ملی خلق چین با حذف محدودیت دو دوره برای ریاستجمهوری، زمینه ماندن شی جینپینگ در قدرت برای سالهای نامحدود را فراهم کرد. در همان سال، نام و اندیشهاش به قانون اساسی چین افزوده شد. این روند در سال ۲۰۲۲ با انتخاب او برای سومین دوره متوالی دبیرکلی حزب کمونیست و ریاستجمهوری در سال ۲۰۲۳ ادامه یافت؛ انتخاباتی که بدون رقیب و با رأی قاطع تمامی ۲۹۵۲ نماینده انجام شد.
امروز، شی جینپینگ نه تنها نماد قدرت متمرکز در چین است، بلکه یکی از مهمترین بازیگران ژئوپولیتیک جهان به شمار میآید. او در تلاش است چهرهای مدرن از چین ارائه دهد که همزمان با توسعه اقتصادی و فناوری، جایگاه برتر در نظم نوین جهانی را به دست آورد. آینده سیاسی او، همانند ساختار آینده قدرت در چین، به شکلی بیسابقه با نام و اندیشهاش گره خورده است.
